 |
| Một con cá đực non từ dòng Mustard Gas (hơi mù tạt) của Jude Als (ảnh J. Als). |
Cá Mustard Gas “gốc”
Từ “Mustard Gas” được Jude Als dùng để mô tả dòng cá đa sắc đặc biệt của ông. Cá Mustard Gas gốc có thân màu xanh lục với vây gồm những lằn màu xanh lục, xanh dương, vàng và đen. Năm 1999, Als phát triển thêm lằn màu trắng và tạo ra những con Mustard Gas bướm bốn lằn, những màu sắc này không hoàn toàn tách bạch mà hoà với nhau trông giống như “hơi gas”.
Vào cuối những năm 1990, Als bán một số cá Mustard Gas cho những nhà lai tạo khác, vài người trong số họ đem lai xa với dòng khác nhưng vẫn gọi bằng tên cũ. Do vậy, cá Mustard Gas ngày nay trông khác hoàn toàn về cách kết hợp hoa văn và màu sắc so với cá gốc của Als.
Một trong những điểm hấp dẫn ở dòng Mustard Gas là ở những tranh luận mà nó gây ra giữa những nhà lai tạo và nuôi cá trên khắp thế giới, những người mua cá trực tiếp từ Als hay đã từng lai tạo chúng và bối rối không biết gọi chúng là gì. Als ra sức bảo vệ thương hiệu “Mustard Gas” của ông và cho rằng một khi dòng Mustard Gas bị đem lai xa thì coi như không còn là Mustard Gas nữa. Ông ra sức ngăn cản mọi người sử dụng tên dòng cá của mình, thậm chí đăng ký cả thương hiệu độc quyền vào năm 2002. Trọng tâm chú ý của ông hướng vào Marianne Lewis, người mà ông đã tặng một con Mustard Gas đực. Lewis lai con cá đực đó với hàng loạt cá mái thuộc những dòng khác của cô, và rất nhiều cá con ra đời mà theo cô trông giống hệt với cá Mustard Gas của Als. Cô lai tạo và bán những con “Mustard Gas” này cho đến khi Als không đồng ý, lúc đó cô đổi tên chúng thành “Salamander” (kỳ giông). Điều này cũng gây ra nhầm lẫn bởi vì người ta bắt đầu coi cá Mustard Gas lai là Salamander, và bất kỳ con cá đỏ nhị sắc nào xuất phát từ dòng cá vàng lai nhị sắc đều được gọi là “Salamander”. (Lưu ý rằng những con Salamander của Lewis thực sự là cá vàng nhị sắc có bề ngoài giống như Mustard Gas, và bởi vì người tạo ra tên gọi này không còn sử dụng nó nữa, cho nên những con “Salamander” mà bạn thấy bán ngoài thị trường có lẽ đều là cá giả tương tự như “Mustard Gas”).
Đây là bằng đăng ký thương hiệu độc quyền dòng Mustard Gas ở Mỹ
Word Mark MUSTARD GAS
Goods and Services IC 031. US 001 046. G & S: live tropical fish, namely, betta splendens. FIRST USE: 19991001. FIRST USE IN COMMERCE: 20000811
Mark Drawing Code (5) WORDS, LETTERS, AND/OR NUMBERS IN STYLIZED FORM
Serial Number 76390593
Filing Date April 1, 2002
Current Filing Basis 1A
Original Filing Basis 1A
Published for Opposition December 17, 2002
Registration Number 2695343
Registration Date March 11, 2003
Owner (REGISTRANT) Als, Jude DBA Uncle Junkin INDIVIDUAL UNITED STATES 2838 Sacramento Street Berkeley CALIFORNIA 94702
Attorney of Record DAVID D. STEIN
Type of Mark TRADEMARK
Register PRINCIPAL
Live/Dead Indicator LIVE
Như chúng ta thấy hiện nay có vô số những nhà kinh doanh đang bán cá “Mustard Gas” vì vậy giới hạn của thương hiệu hoàn toàn nằm ngoài vòng kiểm soát. Nếu nó thực sự có hiệu lực thì bất cứ người nào bán cá dưới thương hiệu “Mustard Gas” một cách trái phép đều vi phạm pháp luật.
Giải mã gen Mustard Gas
Als cho biết ông đã phải mất 15 năm để xây dựng dòng MG. Được biết, có đến 4 gen chính tạo nên dòng cá này:
Si+/SiSi (ánh kim toàn thân) (tức gen đột biến làm những sắc tố xanh bình thường phát triển dày đặc và lan rộng bao phủ toàn bộ thân cá)
BlBl (màu lục)
nrnr (non-red, không đỏ)
Vf+/VfVf (vây loang lổ hay còn gọi là BF tức vây bướm)
Tuy nhiên, đây mới là điều thú vị… kết quả thử nghiệm của một nhà lai tạo tên là Foo Hong cho thấy rằng cá MG gốc có thể còn mang gen melano. Foo Hong mua một cặp cá từ Jude, một con MG đực chính hiệu và một con cá cái đỏ đa sắc cũng từ dòng MG, nhưng chúng ta có thể đoán rằng đó là một trong số những cá thể lai xa của Jude bởi vì ông từng phát biểu rằng MG thuần lai với nhau cho ra 100% MG không dính màu đỏ. Khi Foo Hong lai cặp cá trên thì thu được MG, đỏ đa sắc và cả đen tuyền! Tôi không rõ đó có thực sự là melano hay cẩm thạch nền đen, nhưng thật sự rất thú vị khi dòng MG thuần có mang gen melano. Dòng cá của Foo cũng có thân màu tím và vây màu cam. Nhiều nhà lai tạo khác tạo ra vô số các kiểu vàng nhị sắc với màu tím khác biệt trên thân.
Vì vậy, rõ ràng có điều gì đó làm cho một số cá có thân màu tím. Jude phát biểu rằng ông đã tạo ra con MG thuần màu tím (mà ông gọi là Purple Gas tức Hơi Tím), và có người đang cố tạo ra dòng cá mà họ gọi là “Purple Haze” (Sương Tím) từ một cặp cá tím của Als. Họ đã không thể cho cặp cá đó sinh sản được vì vậy cuối cùng họ lai nó với cá xanh thép để cho ra những con cá tím/xanh dương. Tôi không rõ họ có đạt được 100% cá con màu tím/xanh dương hay không, tôi đoán rằng họ chỉ đạt 50% cá tím/xanh dương và 50% cá xanh thép.
Sau này, tôi cho rằng không phải các gen xanh/đỏ làm cho cá có màu tím mà là xanh/non-red. Hãy để tôi giả thích. Dòng cá tím/vàng của tôi có thân màu tím đậm và vây vàng. Khi cá tím/vàng lai với tím/vàng thì thu được xanh thép/vàng, tím/vàng, xanh dương/vàng và xanh ngọc/vàng. Lai xanh thép/vàng với xanh ngọc/vàng thì thu được xanh dương/vàng và tím/vàng, chứng tỏ rằng quy luật màu giống hệt với cá xanh ánh kim thuần. Tôi bắt đầu tin rằng cá betta tím mang gen non-red, và kinh nghiệm của tôi cho thấy rằng suy nghĩ đó có thể chính xác. Nếu giả thuyết của tôi đúng thì dòng cá tím thuần (nghĩa là tạo ra 100% cá màu tím) sẽ không bao giờ xuất hiện, bạn sẽ luôn thấy từ 3 đến 4 màu kết hợp trong dòng cá tím.
Bây giờ hãy nói về màu vàng ở MG bởi vì đó luôn là một đặc điểm rất khác biệt ở loại cá này cho dù là cá thuần hay cá vàng nhị sắc nói chung. Cá vàng nhị sắc nói chung là loại cá non-red điển hình mà yếu tố vàng là yếu tố lặn, tức cả cha lẫn mẹ đều phải mang gen non-red thì cá con màu vàng mới xuất hiện. Nếu một trong hai cá bố mẹ không mang gen non-red thì cá con sẽ có màu đỏ thay vì vàng ở thế hệ đầu tiên.
Tuy nhiên tôi không rõ cá MG gốc mang gen NR2 hay NR. Sau khi thảo luận với tiến sĩ Lucas, tôi đã hiểu rõ hơn về gen NR2. Mặc dù ban đầu ông sử dụng nó để mô tả những con cá có màu vàng nhạt trông hoàn toàn khác biệt với những con cá có màu vàng mà chúng ta thấy ngày nay vốn mang gen NR thông thường. Nhóm cá đầu tiên được Lucas gọi là gen “NR2” có tính trội thay vì lặn và ông không thể giải thích tại sao lại như vậy. Và giờ đây, nếu Jude từng làm việc với dòng MG trong vòng từ 15-20 năm thì hoàn toàn có khả năng ông đã tiếp cận với một số cá thể mang gen NR2 và sử dụng chúng để tạo ra dòng MG của mình. Khi chúng ta quan sát khuynh hướng của dòng MG để so sánh giữa loại cá cam nhị sắc với loại cá vàng nhị sắc, thật dễ dàng để nhận ra rằng dòng cá trên là dị hợp tử của cả hai loại gen non-red.
Sự hấp dẫn của dòng cá vàng nhị sắc
Sự tương phản sắc nét giữa màu đậm của thân với vây vàng hấp dẫn những nhà lai tạo và người nuôi cá. Cá trông đẹp hơn khi quan sát bằng mắt thường so với hình chụp. Có người cố gắng loại bỏ màu ánh kim trên vây hay làm cho màu vàng tươi hơn. Họ cũng tạo ra vô số dạng và dòng cá vàng nhị sắc khác nhau như cẩm thạch và bướm.
Trên phương diện di truyền, màu trên thân của cá vàng nhị sắc di truyền theo cách tương tự với ba loại màu ánh kim thông thường:
Xanh dương/vàng x xanh dương/vàng = 50% xanh dương/vàng, 25% xanh ngọc/vàng và 25% xanh thép/vàng.
Xanh thép/vàng x xanh thép/vàng = 100% xanh thép/vàng.
Xanh ngọc/vàng x xanh ngọc/vàng = 100% xanh ngọc/vàng.
Xanh ngọc/vàng x xanh thép/vàng = 100% xanh dương/vàng.
Xanh dương/vàng x xanh thép/vàng = 50% xanh dương/vàng, 50% xanh thép/vàng.
Xanh dương/vàng x xanh ngọc/vàng = 50% xanh dương/vàng, 50% xanh ngọc/vàng.
Có cả loại cá đen/vàng:
Đen/vàng x xanh thép/vàng = 50% đen/vàng, 50% xanh thép/vàng.
Đen/vàng x đen thép/vàng = 100% đen/vàng.
Có hai loại đen/vàng là đen melano và cẩm thạch. Cá mái thuộc dòng đen melano/vàng thuần bị vô sinh.
Giống như cá mang gen non-red, khi lai cá vàng nhị sắc với bất kỳ màu nào không mang gen non-red sẽ tạo ra một số cá đỏ nhị sắc và cá đa sắc ở thế hệ lai đầu tiên.
Vì vậy, mặc dù ngày nay cá Mustard Gas thuần có thể rất hiếm, nhưng may mắn thay loại cá vàng nhị sắc (bị gọi nhầm là “Mustard Gas”) mà bạn ưa thích vẫn rất phát triển. Chúng xuất hiện dưới dạng Plakat, HM, đuôi kép, đuôi tưa và cả metallic. Vì vậy, hãy kiếm một cặp cá thật đẹp và… cố thử lai tạo chúng. Có lẽ một ngày nào đó bạn sẽ tạo ra được những con cá của riêng mình. Khi đó hãy ngả mũ chào Mr. Als và dòng cá Mustard Gas gây nhiều dư luận của ông!
Bài viết cùng thể loại:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét