Thứ Bảy, 25 tháng 10, 2014

Bettas màu chocolate


Ngày nay, có rất nhiều nhầm lẫn phổ biến trong giới nuôi cá betta xung quanh dòng cá có tên là chocolate. Chính xác nó là gì? Nó được qui định bởi gen nào? Đâu là sự khác biệt giữa chocolate với Mustard Gas và betta dứa?


Điều đầu tiên bạn nên biết đó là IBC không chính thức công nhận màu chocolate. Sự kết hợp giữa thân màu nâu với vây màu vàng của loại cá được gọi là chocolate ngày này được IBC xếp vào thể loại cá nhị sắc nền sẫm trong các cuộc triển lãm. Thuật ngữ “chocolate” được dùng để mô tả dòng cá có màu sắc đặc biệt bởi ai hay màu sắc nào vẫn còn là vấn đề tranh cãi. Trong quyển sách Giới thiệu toàn diện về cá betta, tác giả quá cố Walt Maurus lần đầu mô tả về chocolate như là loại cá có màu nâu đồng nhất với viền và những chấm đen trên vây. Theo Maurus, những con cá chocolate có cấu tạo gen gần với đen melano, làm mọi người nghĩ rằng màu chocolate nguyên thuỷ là một phiên bản của gen đột biến melano. Vào thời điểm ông viết quyển sách, Maurus phát biểu rằng chocolate không được coi là màu hấp dẫn đối với đa số người nuôi cá và không được khảo sát một cách kỹ lưỡng.

Chocolate là gì?
Vào thời điểm hiện tại, cá chocolate được xem là loại có thân màu nâu và vây vàng. Điều thú vị đó là kiểu kết hợp màu này cũng được Maurus mô tả trong quyển sách của ông, nhưng ông gọi nó là loại “nhị sắc nâu/vàng” – không phải là chocolate! Sự kết hợp màu này đã tồn tại nhiều năm trời nhưng chỉ mới gây chú ý gần đây khi một số nhà lai tạo lớn bắt đầu bán nó dưới tên “dòng chocolate”.

Tương tự như betta dứa, chocolate được xem như là một loại non-red. Tuy nhiên, trong khi màu dứa được tạo ra bởi gen đột biến NR-1 trên những con cá đỏ toàn thân vảy đen, chocolate dường như thực sự là loại cá nhị sắc như những con Mustard Gas thông thường (đừng lộn với những con Mustard Gas chính hiệu của Jude Als). Trong khi thân của Mustard Gas có các màu xanh lục hay xanh dương thì thân của chocolate dường như có gen NR-1 kết hợp với màu đen để tạo ra màu vàng/đen (tức nâu).

Lai tạo chocolate
Về mặt di truyền, chocolate là đồng hợp tử của gen lặn non-red (vàng) và mang gen nền sẫm. Lai chocolate với nhau tạo ra 100% chocolate hay một số màu vàng thuần chủng. Lai chocolate với loại cá đơn sắc, không metallic sẽ tạo ra cá đa sắc ở thế hệ đầu tiên; bởi vì cá cha mẹ có mang gen đỏ và ánh kim nhưng không thể hiện ra ngoài.

Nhiều người thường hỏi điều gì sẽ xảy ra khi lai chocolate với đen melano. Tôi tin đây là câu hỏi hợp lý dựa trên suy đoán rằng nền sẫm và không ánh kim của chocolate sẽ làm triệt tiêu lỗi màu ánh kim ở melano trong khi vẫn duy trì màu sậm. Trong một loạt những thử nghiệm mà tôi thực hiện. Kết quả thật tuyệt vời.

Bởi vì melano là đồng hợp tử của gen lặn melano nên trong thế hệ đầu tiên không hề có con melano nào trừ phi chocolate cũng mang gen melano. Tương tự, cũng không hề có NR-1 (vàng) bởi vì melano đực không mang gen lặn NR. Kết quả thu được 100% cá đa sắc. Lai tiếp cặp cá có vây đẹp ở bầy đầu tiên tạo ra đa số là cá đa sắc có lẫn melano, chocolate và melano đồng hợp tử NR-1. Bởi vì melano được cho là tạo ra màu đỏ (hay biến thể của nó), gen đột biến hạn chế melano làm cho màu đen bị nhạt đi.

Bởi vì hầu hết melano không phải là đồng hợp tử NR-1 nên không phải tất cả các cá thể trong bầy đều bị ảnh hưởng. Con cá đực đậm nhất trong bầy bị dính rất nhiều màu đỏ làm tôi nghĩ rằng nó không hề mang gen lặn NR-1. Tôi cần phải quyết định: sử dụng con cá đực đậm nhất mà nó có thể không mang gen non-red hay chọn một trong số những con melano đực bạc màu cùng bầy và cố gắng cải thiện màu bằng cách lai tuyển chọn sau khi đã có gen NR-1? Tôi chọn theo cách đầu, chủ yếu bởi vì việc lai tạo con cá melano đậm nhất với thật ít màu ánh kim dường như là một lựa chọn hợp lý và tôi hy vọng việc lai cận huyết sẽ làm gia tăng số lượng melano mang gen NR-1.

Hầu hết chocolate và vàng mang gen trội đỏ toàn thân. Hai loại màu vàng mà bạn thấy thực sự là màu đỏ dưới tác động của gen NR-1. Nếu bạn giới thiệu chocolate vào dòng màu vàng thì màu đỏ toàn thân cũng được truyền sang, cá chocolate bạn dùng sẽ mang cả gen đỏ toàn thân. Nếu nó không hiện diện, các vây sẽ hoàn toàn trong suốt thay vì có màu vàng.

Lai chocolate với màu vàng sẽ tạo ra 50% chocolate và 50% màu vàng một khi chocolate có mang gen cambodian (đôi khi được gọi là loại gen không đen non-black). Nếu chocolate không mang gen cambodian, bạn sẽ thu được toàn chocolate, tất cả đều có màu chocolate nên có thể tạo ra một số màu vàng nếu được đem lai với chocolate mang gen cambodian hay vàng khác. Trường hợp lai với chocolate mang gen cambodian bạn sẽ thu được 50/50 chocolate và vàng với tất cả cá con đều mang gen cambodian đồng hợp tử.

Cá chocolate lý tưởng phải trông như thế nào?
Tôi luôn tin tưởng chắc chắn rằng mỗi màu cá betta đều có giá trị và không chịu áp lực phải tuân theo các tiêu chí về màu sắc. Theo hướng đó, tôi luôn luôn chọn cá betta nền sẫm hay sáng với vây vàng đơn sắc. Thân không nên dính ánh kim và vây không nên dính cẩm thạch hay bướm. Nếu màu cá quá sẫm trông gần như đen, nó sẽ không còn là chocolate chất lượng. Tương tự, cá có quá nhiều ánh kim trên thân sẽ được xếp vào loại xanh dương/vàng, xanh lục/vàng hay đa sắc.


Bài viết cùng thể loại:


Lai tạo cá betta đỏ vang

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét